Merhaba Paydaşlarım;

@turkishbalancer projesinin yönetim tarafından hayata geçirildiği günden beri birçok paydaşım Discord üzerinden tarafıma bu durumun doğru olup olmadığını sordu. Herkese tek tek cevap vermek takdir edersiniz oldukça yorucu. Bende bu yazı münasebeti ile cevap vereyim dedim. Çok uzun yada çok kısa bir yazı olabilir baştan söyleyeyim :) Daha kestiremedim açıkçası :) Başlıklar halinde açıklamaya çalışalım. Hemde biraz sohbet tadında olsun. Ne dersiniz?

Flag Nedir?

Scorum üzerinde herhangi bir yazı yada yorumun kazandığı oyu düşüren işleme "içerik işaretleme" yada diğer tabiri ile "falgalama" veya "flag atma" denir. Flag'ın tanımı bu denli basit.

Scorum'da oy kullanımı Pro seviyesine gelene kadar (yani 1000 SP olana kadar) standart %100 ile yapılır. Pro seviyesinden sonra ise %1 ila %100 arasında istediğiniz seviyede oy verebilirsin. Flag ise her kullanıcı için bir kaç seçenek arasından seçilmesi gereken bir eylemdir. Yandaki fotoğrafta hangi eylemde ne kadar flag atılabileceğini görebilirsiniz.

Yandaki fotoğrafta görüldüğü üzere bir Scorum yazarı %10, %50, %80 ve %100 oranında flaglama yapabiliyor. Siz o anki oy gücü ve SP değerindeki ilgili yüzdelik dilimde ne kadar oy kazandırıyorsanız o kadar da oy eksiltebilirsiniz. Sanırım flag denilen olayın ne olduğunu kabaca anlatmış olduk. Şimdi diğer konuları başlıklar halinde açıklamaya devam edelim. Flag'ın derinine inelim :) Derin flag da neyse :)

Kim Neye Göre Flag Atar?

Bildiğiniz üzere Scorum'daki her yazarın yazılara, yorumlara ve witness adaylarına oy verme; yazılara ve yorumlara flag atma hakkı vardır. Oy hakkı da, flag hakkı da tamamen kullanıcının inisiyatifindedir. Yani hiçbir kullanıcı hiçbir kullanıcıya "neden flag attın?" diye soramaz. Ben birini @canan olarak "canım öyle istedi" sebebi ile flaglayabilirim. Flag oy kadar doğal bir şeydir. Herkes SP değeri ve oy gücü kadar flag atmakta serbesttir. Tabi buradan haksız flagı savunuyorum anlamı çıkmasın. Sadece bir realitenin altını çizdim.

Kullanıcıların flag atma özgürlüğünü anlattığımıza göre şimdi gelelim benim gibi delegasyon sahibi olan gerçek kullanıcıların ve @turkishbalancer, @angel ve @balancer gibi proje hesaplarının neye göre flag attığını açıklamaya.

Delege edilmiş SP sahibi üyeler kafasına göre flag atma işlemi yapamazlar. Çünkü onlara delege edilen SP'nin farklı amaçları vardır. @ufuk'a farklı sebeple, @adacan'a farklı sebeple, @trcoach'a farklı sebeple, @prates'e farklı sebeple, bana farklı sebeple SP delege edilmiştir. Herkes topluluğa farklı kazanımlar sunacağını taahhüt ederek bu delegasyonları alır. Bazen bir şey taahhüt etmezsiniz ve sadece "siz" olduğunuz için SP delege edilir.

Delege edilen SP ne amaçla delege edilmiş olursa olsun hiçbir delegasyon veya proje hesabı gözünün üstünde kaş var diye flag işlemi gerçekleştiremez. Eğer sizin haksız flag işlemine tabi tutulmanız söz konusu ise sistemde ulaşabildiğiniz yetkiliye bir şekilde ulaşıp bu durumu bildirebilirsiniz. Ola ki burada bir art niyet yada bir yanlış varsa o yanlış düzeltileceği gibi ilgili hesabın delege edilen SP'si de alınabilir. Bu komüniteden 22K delege SP silindi. Hepimiz bunlar olurken buradaydık. Hepimiz gördük. Hiçbir delegasyon hesabının SP'si baki değildir, zaten sonsuza kadar da durmaz. Bizimkiler dahil hepsi alınacak. Ayrıca iade etme isteğimizi de belirttik. Çünkü gelecek ay özgür olmak istiyoruz. Gelecek ay tıpkı diğer Scorum yazarları gibi beğenmediğimiz içeriği, faydalı bulmadığımız yazarı flaglama özgürlüğünü biz de yaşayacağız.

Telifli İçeriklere Flag Meselesi

Birçoğunuz "proof of stake" ve "makale yazarak kripto para madenciliği" olayına yabancı olduğunuz için sistemi anlamakta zorluk çekiyorsunuz. Gerçi bunu defalarca anlattık. Tekrar ve son kez anlatacağım. Ondan sonra da Mart Ayı'na kadar sadece spor içerikli makaleler yazacağım. 1 Mart 2019 tarihinde ise "Mart Ayı Dert Ayı" başlıklı makalemle Mart 2019 planımızı açıklayacağım. Mart 2019'da yaklaşık 30K güçle (ve delege edilen SP olmadan, delege SP'ler planımıza rağmen alınmazsa o SP'leri de katarak) Flag ve Oy politikamızı açıklayacağız.

Neyse telifli içeriklere geri dönelim :) Bildiğiniz üzere Scorum merkezsiz sistem. Yani sıradan bir kullanıcıyı herhangi bir nedenle şikayet edebilme, içeriğini silebilme, yorumunu düzeltebilme, zorla oy kullandırabilme, zorla flag attırabilme şansınız yok. Yani SCORUM'DA BİR OTORİTE YOK! Sadece delege sahibi kişiler yönetime şikayet edilebilir ve onlarında maksimum delegasyonu alınır. Başka bir yaptırım yok... Buradaki herhangi bir yazar bana hatta bırakın beni bir Scorum yöneticisine ağza alınmayacak küfürler etse o yazıyı silmenin veya engellemenin bir yolu YOK. İçeriği sadece yazan değiştirebilir...

Hal böyle olunca isteyen herkes istediği yazıyı yazabilir, istediği fotoğrafı kullanabilir. Dolayısı ile suistimale açık bir sistemdir. Bu suistimalleri engellemek için ise sistem belli önlemler almak zorundadır. Mesela siz herhangi bir web sitesinden bir içerik alıp noktasına dokunmadan yayınlarsanız "içerik kontrol sistemi" tarafından yazınızın aldığı oya blok konur ve ödemelerin bir kısmını alırsınız. Tıpkı yandaki fotoğrafta olduğu gibi...

Gördünüz değil mi? Sistem yazarların ne yazdığına müdahale edemeyeceği için bir sistem geliştirdi ve kopya içeriklerden kazancı azalttı. Şimdi bu siteden gerçekten para kazanmak isteyen yazar sizce artık kopya içerik yazar mı? Niyeti para kazanmak ise yazmaz tabi... Zaten bu sistemden sonra kopyacıların hepsi birer birer sistemden gitti. Kalitesi tartışılır ama gerçekten özgün yazanlar kaldı.

Gelelim fotoğraf meselesine... Scorum'un konusu malum spor. Bu sektördeki görüntüler yazılardan daha değerli. Bir maç yayını ihalesi milyar USD rakamları buluyor. -Afedersiniz ama- boktan bir haber sitesi açıp bir haber ajansına üye olayım da fotoğrafları yasal olarak kullanayım deseniz spor aboneliği paketi 1000 Lira'dan başlıyor. Tekrar ediyorum! Bu sektörde fotoğraflar yazılardan daha değerli...

Scorum tıpkı yazılarda olduğu gibi fotoğraflarda da yazar kullanımına müdahale edemiyor. Yani isteyen yazar istediği fotoğrafı koyabilir. Malum merkezsiz sistem. Siz Fenerbahçe - Galatasaray maçını anlatırken porno fotoğraflar bile kullanabilirsiniz. Uç bir örnek verdim ki olayı net anlayın. Böyle birşey bile yapsanız Scorum içeriğinizi değiştiremez...

Ama telifli fotoğrafları da engellemek gerekir. Çünkü yasalar sizin merkezsiz sistem olmanıza bakmaz. Telifli bir fotoğraf kullandıysanız önce şirket merkezinize "o fotoğrafı kaldır" diye ihtar çeker. Yerine getimezseniz de sitenizi tamamen kapattırana kadar uluslararası arenada hukuki mücadele edebilir. Sonunda da Scorum'un tamamı telifli içeriklerden dolayı kapanabilir. Daha evvel bu tarz telifli içerikleri kullandığı için internet üzerinden uluslararası mahkemeler tarafından yasaklanan bir sürü site var...

Scorum'da bu durumu önlemek için, hepimizin iyiliği için telifli fotoğraf kullanımının önüne geçmek istemektedir. Bu nedenle telifli fotoğraflarda flag kullanımı acımasızdır. Tıpkı içerik özgünleştirme olayında sisteme takılmamak için alıntı yaparken bile nasıl kırk dereden kırk takla atıyorsak, sistemden para kazanmaya devam etme gibi bir niyetimiz var ise fotoğraflarda da aynı hassasiyeti göstermek zorundayız. Zira telifli bir içerik nedeni ile Scorum tazminat ödemek zorunda kalırsa bu para reklam ve geliştirme bütçesi içinden harcanacaktır. Bu hepimize zarar verir.

Telifsiz İçeriği Nasıl Bulurum?

Size bir iyilik yapayım :) Aslında topluluk için pek çaba göstermeyeceğime kendi kendime söz vermiştim. Zira yeteri kadar yıprattım kendimi. Ama @turkishbalancer'ın yapmadığı açıklamayı ben gerçekleştireyim :) Ha bu arada @turkishbalancer "telifsiz fotoğraf nasıl bulunur?" diye bir açıklama yapmak zorunda değil. Bunu bilmek ve öğrenmek tamamen yazarın görevi. Burası bir blog sitesi ve yazı yazan herkesin iddiası "internetten yazarak para kazanmak" Herkes bir bedel ödeyerek internette yazarak para kazanmayı öğrenmek zorunda. Kimisi flag yer, kimi kursa gider, kimisi günlerce Google araştırması yapar... Ama herkes bir şekilde KENDİ KENDİNE öğrenmek zorunda. Scorum'un hiçbir yöneticisi yada küratörü bu yöntemleri açıklamak ZORUNDA DEĞİL. Ama dedim ya bu topluluk için son bir iyilik... Anlatıyorum. İlgilenenler not alsın...

Öncelikle spor sitelerinde yayınlanan fotoğraflardan uzak durun. O fotoğrafların tamamı (özellikle maçlardan alınan fotoğraflar) ya bir haber ajansı tarafından, ya serbest spor muhabirlerinden yada bir gazetenin haber servisinden alına telifli içeriktir. ÜCRETİNİ ÖDEMEDEN KULLANMAK FSEK (FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU) UYARINCA SUÇTUR.

Bir sürü haber ajansının, serbest muhabirin, hukuk bürosunun internet üzerinde telifli fotoğraf arayıp tazminat almaya çalıştığını biliyor musunuz? İşi gücü bu olan adamlar var...

"Ben bunun suç olduğunu bilmiyordum" demek dünyanın hiçbir yerinde cezayı önleyici yada hafifletici sebep değildir. Mahkemeye kendinizden emin bir şekilde çıkarsınız, derdinizi ve masumiyetinizi hakime anlatırsınız, size göre masumane olan bir olay suç ise cezayı yersiniz. Tekrar ediyorum "ben bunun suç olduğunu bilmiyordum" demek dünyanın hiçbir yerinde cezayı hafifletmez, erteletmez, ortadan kaldırmaz. Çünkü bu işin sonu yoktur. Siz adam öldürüp ardından mahkemeye çıkıp "aaaa suç mu?" diyebilirsiniz. O yüzden kural sabittir. Suç olduğunu bilmeyen cezayı çekerken öğrenir.

Neyse konuyu dağıtmayalım :) Öncelikle "benim fotoğrafım kesinlikle o maç ile alakalı olacak" kafasından kurtulun. Yaratıcılığınıza kalmış. Fotoğrafınız her şey ile alakalı olabilir. Bunun için "free image" siteleri var. Aşağıda birkaçının linkini bırakıyorum. Oradaki tüm fotoğrafları gönül rahatlığı ile KAYNAK BELİRTEREK kullanabilirsiniz.

https://pixabay.com/

https://www.pexels.com/

https://unsplash.com/

TEK DİKKAT ETMENİZ GEREKEN ŞEY FİLİGRANLI FOTOĞRAF VARSA ONLARI KULLANMAMAK. AYRICA BU ÜÇ SİTE İLE SINIRLI DEĞİLDİR. BUNLAR EN GÜVENİLİR OLANLARI, BAŞINIZI AĞRITMAYACAK OLANLAR.

Bu ilk yol. İkinci yol ise yine Google'ı kullanmak. Google görseller bölümünde aşağıdaki fotoğrafta anlatılan yolu takip ederek kullanımına izin verilmiş fotoğrafları KAYNAK BELİRTEREK kullanabilirsiniz.

Google Görseller

İllaki ben takımla, futbolla, o sporla alakalı bir yazı kullanacağım diyorsanız bu da ikinci yol. Yine tekrar ediyorum KAYNAK BELİRTEREK KULLANABİLİRSİNİZ.

Ayrıca şahısların vesikalık fotoğrafları ile basın toplantısı yaparken çekilen fotoğraflarını KAYNAK BELİRTEREK kullanabilirsiniz. Ama bu fotoğraflar ile etkinliklere katılamazsınız.

Üçüncü yol ise @machipiccu kardeşim gibi kendi özgün fotoğrafınızı kendiniz oluşturabilirsiniz.

BURAYI MUTLAKA OKUYUN!

Bakın arkadaşlar tüm Scorum ahalisine telifli fotoğraf meselesini anlattım. Bu saatten sonra hala daha telifli fotoğraf kullanan olursa BİZZAT BEN VE @ufuk flag kullanacağız; @turkishbalancer'a ihtiyaç kalmayacak. Bilginiz olsun. Demedi, demeyin... Sonra "neden beni flaglıyorsun?" sorularınız yanıtsız kalır.

Sistem Flag Savaşlarını Sever

Flag demişken. Sistemin flag savaşlarını sevdiğinin altını çizmek gerekir. Şimdi benim delege olmadığımı düşünün. 5K SP'ye sahibim demektir. Eşim @ufuk'da delegasyonsuz 5K SP değerindedir. Etti mi size 10K? Kardeşimiz @adacan ve çevremizdeki diğer insanlarla delegasyonsuz 20K SP bir OY ve FLAG GÜCÜ var demektir. Hadi boşverin diğer arkadaşları... Ben, @ufuk, @adacan total 12 K'yız şuan. Delegasyonsuz... Birisi ile flag savaşına girdiğimizi düşünün... Flag attığımız içerik -12K ile başlayacak oylanmaya. Yani 0,01 SP oy alması için 12005 SP oy alması lazım... Bu kişi bizimle flag savaşını durduramıyorsa ve sitede kalmaya niyetli ise mecburen 12K SP yatırım yapacak yada o güne kadar kazandığına razı olup sistemden çekilecek.

"Size yukarıdakini yaparız haaaa" deyip aba altından sopa falan göstermiyorum. Gerekirse zaten yaparız. Ama şuan gerektiren bir durum yok. Sadece sistemi anlatmak istiyoruz. Sistem her zaman SCR sattırıp SP'ye dönüşsün ister. Çünkü SCR azaldıkça değerlenir. Bu sebeple flag savaşını açık açık desteklemeseler bile olmasında da bir behis görmezler.

Umarım herkes öğrenmesi gerekeni öğrenmiştir. Mart Ayı'nda görüşmek üzere. Herkese bol kazançlar.