At Yarışı

Resim Kaynağı Türkler geçmişten günümüze dek önemli işlere imza atmalarının en önemli nedeni, dönemi iyi yorumlamalarına bağlanmalıdır. Motor henüz icat edilmemişken "At" binek hayvanları içerisinde en gözde hayvan olarak yerini almıştı. Halende o ünvanını korumaktadır. Türk toplumu dünyanın neresinde yaşamışlarsa, yaşadıkları yerlerde At'a ayrı bir önem vermişlerdir. Hatta günümüze kadar süre gelen şu sözü hepimiz biliriz. "At, Avrat, silah" bu üçlüyü hep kutsalları olarak görmüşlerdir. At hem ulaşımda hemde savaşta önemli bir yer teşkil etmiştir. Savaş zamanı savaşan askerler kazanımlarını savaş alanlarında göstermişlerdir. Barış anında askerin hazır bekletilmesi ayrı bir önem arz ediyordu. Zamanında savaşın en önemli unsurları at, insan ve o zamanın silahlarıydı. Ata Sporu Cirit Barış zamanında ordu içerisindeki askerleri savaşa hazır tutabilmek için Türklerin ata sporu olarak bilinen cirit oyunun da bu ihtiyaçtan doğduğu bilinmektedir. Konu başlığından anlaşılacağı gibi bu yazının asıl konusu "Cirit Oyunu"nun tanıtılmasıdır. Türklerin süre gelen en eski atlı spor oyunlarındandır. Bilinen en eski kültürlerimizden olan cirit sporunun anavatanı Erzurum'dur. Bu kutlu şehrimize, Anadolu'nun kapısını açan ve tarih sayfalarında yerini kaybetmemek üzere alan Büyük Hükümdar Alparslan'la birlikte giren cirit bu şehirde tutunmayı başarmış ve ayakta kalmayı günümüze kadar sürdürmüştür. Cirit Oyununda Kullanılan Bazı ifadeler Her spor dalında olduğu gibi ciritte de kendine has kullanılan bazı ifadeler vardır. Biz bunları oyunla ilgili olanlar, atla ilgili olanlar ve sporcularla ilgili olanlar başlığı altında inceleyeceğiz. Oyunla ilgili olan İfadeler: Cirit Havası; halkı oyunu duyurmak için davul ve zurna ile oyun öncesi ve oyun oynanırken de oyuna renk ve eğlence katması için özel ritmlerde çalınan müziğe denir. Alan; Cirit oynanan meydana denir. At Oynatma Havası; oyun öncesi atları motife etmek için yöreye has olarak yine davul ve zurna ile çalınan ezgiye denir. Bölük; Beş kişiden oluşan takıma denir. Alay; Yedi kişiden oluşan takım için denir. Türklerin Geçmişten Geleceğe Taşıdığı Spor Atlarla ilgili olan İfadeler: Rahvan; Aynı tarafta bulunan ayaklarını aynı anda atarak ve iki ayağını koşuyormuş gibi düzenli yürüyüş şekline denir. Rahvan At; Binicisini sarsmadan koşan ata denir. Aheste; Atın arka ayaklarına yüklenerek yaptığı sakin yürüyüşüne denir. Tırısa Kalkmak; Atın ayaklarını çapraz olarak atmasıyla süratli ve tok yürüyüşüne denir. Dört Nal; Atın süratli hareket etmesine denir. Hücum Dörtnal; Dört naldan daha hızlı koşmasına denir. At Başı; Atların aynı hizada duruşuna denir. Dizgin; atın başına takılan başlığa denir. Eyer; binicinin binmesi için atın üstüne konan, karın bölgesinden sıkıca bağlanan teçhizata denir. Sporcularla ilgili olan ifadeler: Sipahi; Osmanlı İmparatorluğu´nda tımar sahibi bir sınıf atlı askere denmekle birlikte, cirit oyununda iyi at binenler ve at sürmekte becerisi olan oyunculara denilmektedir. At Oynatmak; At üzerinde gösterişli hareketler sergilerken, aynı zamanda eylemi bitene kadar hakimiyetini kaybetmeden durabilmeye denir. Seğmen; Atlarıyla birlikte takım olarak cirit oyuna katılanların, bir düzen ve kural içerisinde yer almalarına denir. At Cambazı; At üzerinde becerili bir şekilde gösteri yapabilen biniciye denir. Menzil; Cirit oyununda, at üzerinde düz sıra halinde duran binicilere denir. Takım Kolbaşısı; Takımın kaptanlığını üstlenen ve kolunda kolluğu olan kişiye denir. Acemi; Attığı ciriti rakibinin atına isabet ettiren oyuncuya denir. Şehit; Müsabaka esnasında atılan ciritin rakibe isabet etmesi sonucu hayatını kaybedenlere denir. Önemli Bir Gelenek Cirit Oyun ve kuralları Atın eğerinin iki yanında binmeye yarayan halkalar (Üzengi) oyunu yönetecek hakem tarafından kontrol edilir, kurallara uygunluğu tespit eder, oyunu başlatır. Oyunun nasıl icra edileceği, oyuncuların oyun içerisinde kontrollü kontrolsüz tüm hareketleri takımın kolbaşısının sorumluluğu altındadır. Kolbaşı oyuncularını gözeterek hepsinin zamanında çıkmasını sağlar, çift çıkış yapan oyuncuların çıkışına mani olur. Oyuncularını, alayın beklemesi için ayrılan alanın önüne doğru yada geriye doğru 5 metre mesafede durmalarını sağlar. Takımlar oyunlara bölük seviyesinde katıldılarsa iki yedek, alay seviyesinde katıldılarsa üçer oyuncuyu yedek bulundururlar. Bu oyuncular kendi sahalarının açığında beklerken hakemin önüne geçemezler. Oyuncunun numarası sırtında yazılıdır. Atın numarası üzerine konan bezde yazılıdır. Oyuncu ile at üzerindeki numaralar farklı olamaz. Oyuna katılan takımların formaları aynı renkse, takımın biri 1 ile 10 arasındaki numara verilirken, ikincisi ise 11ile 20 arasındaki numaralar verilir. Oynayan oyuncunun yedek oyuncu ile değiştirilmesi saha hakeminin baş hakemi bilgilendirmesinden sonra yapılabilir. Bir kez oyundan çıkmışsa tekrar oyuna dahil olması söz konusu değildir. Oyun esnasında 3'ten fazla oyuncu değiştirilemez. Oyunu başlatmak için kura çekilir Kura da sahayı alan takım, oyuna başlama ve çıkış hakkını kaybetmiş olur. Alay çıkışlar, alay durağı olarak belirlenen yerden yapılır. Kurallara uymayarak erken çıkış yapana, saha yasaklama cezası verilir. Çift çıkış kuralına uymayanlara ise atış sahası dışından atış yaptırılarak kullandırılır. Bu kurallara uyulmaması durumunda diğer oyuncular oyunda hamle yapamazlar, hamle hakkı kurala uymayan oyuncuların alay durağına ulaştıklarında olur. Oyuncu ciridini rakip oyuncuya atabilmesi için yarım veya tam olarak yönünü değiştirmesi gerekir. Oyun sırasında iki kez tam çark yapıldıysa bir daha tam çark yapılamaz. At üzerindeki oyuncu karşı takımdan kendisine atılan ciritten korunmak için, atın sağına soluna ve boynuna doğru eğilerek korunabilir. Hatta yapabilirse atın karın altına dönebilir. Oyuncular kaçış çizgisine kadar kovaladıkları rakiplerine cirit atarak isabet ettirirlerse puan alırlar. Cirit oyunu aynı zamanda tehlikede ihtiva edebilir. Oyun sırasında oyuncunun vücudunda ağır hasar oluşturarak ölümüne neden olabilir. Bu tür hadiseler kahramanlık olarak görülür. Yakınları da geçmişten günümüze kadar süre geldiği şekliyle olaydan şikayetçi olmazlar. Türklerde Geçmişte Savaş Oyunu Olarak Oynanmış Puanlama Cirit oyununda hakem olarak seçilecek kişi, oyunun iyi bilmesi ve tecrübeli olması gözününde bulundurularak seçilir. Oyun puanlaması takımların oyun öncesi anlaştıkları puanlama esasları dahilinde puanlama yapılır. Bu esaslar dahilinde, daha fazla puan toplayan takım galip sayılır. Oyun sırasında hakemin kararları tartışmasız geçerlidir. Hareketler ve sayılık değerleri Puan kazandıran hareketler: Oyun alanında kamçı ve sopa ile çelme yapma, attığın cirit rakibe isabet ettiyse ve rakip Alay durağında ise bu eylemlerden ayrı ayrı 4'er puan alınır. Oyun sırasında rakibe cirit isabeti, atılan ciriti yakalamak, rakip oyuncunun tutulması sonunda af edilmesi, rakibi zorda bırakacak hareket sonucu puan istememe 3 puandır. Gösteriş Yapma Cirit Oyunu Video İzle Fotoğraf galerisi için buradan giriş yap Yazının ilk yayımlandığı link