Yaşamın sağlıklı bir şekilde devam ettirilebilmesi için dengeli ve yeterli beslenme çok önemlidir. Antrenman ve müsabaka performansını arttırmada dengeli ve yeterli beslenme önemli bir yer teşkil eder. Spor yapan birçok kişinin dengeli ve yeterli beslenme hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığı, doğru bilinen yanlış uygulamaların sporcular arasında yaygın olduğu ve bunun tehlikeli sonuçlar doğurabileceği bilinmektedir. Her çeşit spor dalında yarışmacıların kendi branşlarına özgü şekilde beslenmeleri çok eski zamanlardan beri ilgi duyulan bir alandır.
Sporcular beslenme konusunda edindikleri alışkanlıkları, okuyarak araştırarak değil çoğunlukla beslenme konusunda bilgi düzeyleri tartışmalı eski sporcu veya antrenörlerinden edinmektedirler. Sporcular arasında bilgi eksikliğine bağlı olarak çok fazla kabul gören yanlış bir uygulama, müsabaka öncesi performansı arttırmak, çabuk enerji sağlamak amacıyla şekerli su glikoz alımıdır. Bu tür şeker, pekmez ve bal gibi basit şekerlerin en bariz özelliği kan glikoz seviyesinin ani yükselip ani düşmesine neden olmalarıdır. Kan glikoz seviyesindeki ani düşüş ise yorgunluğa yol açmaktadır. Bu tür bilgi eksikliği sporcularımızın neden uzun lig maratonu süresince performanslarında çok fazla iniş ve çıkış gösterdiklerini de bir ölçüde açıklamaktadır. Olimpiyatlara katılan sporcuların beslenme alışkanlıkları üzerine yapılan bir araştırmada, çoğu sporcunun yeterli düzeyde enerji almadığı, psikolojik olarak vitamin, mineral tableti kullandığı ve fazla miktarda hayvansal protein tüketmeye eğilimlerinin olduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonucuna göre sporcuların beslenme konusunda bilgilendirilmesi gerektiği önerilmiştir.
Diğer spor dallarında olduğu gibi basketbolda da çalışma verimi ile beslenme özelliği arasındaki ilişkinin önemi çeşitli araştırmalarla ortaya konmuştur. Başarı; sporcunun belli bir plan ve program dahilinde çalışması ve ona mekanik gücü sağlayan beslenme özelliği ile doğru orantılıdır. Enerji ihtiyacı, yüklemelerin sıklığı ve antrenman niteliğine göre değişmektedir. Beslenme ile elde edilecek enerji ihtiyaç duyulandan ne az, ne de fazla olmalı, zamanında alınmalı ve vücut sıvı dengesinin bozulmamasına azami dikkat edilmelidir.
Basketbolcularda beslenme içeriği, antrenman süresi-niteliği ve müsabakanın varlığı ile antrenman ve müsabaka öncesi ve sonrası alınacak besin öğeleri açısından değişiklik gösterir. Maça ve antrenmana çıkmadan en az 2,5-3 saat önce beslenmenin tamamlanması gerekir. Bu öğün içeriğinde protein oranı az, karbonhidrat oranı yüksek besinler olmalıdır. Bununla beraber selüloz içeren sebzeleri (ıspanak, pırasa, marul gibi) ihtiva etmemelidir. A3 içeren sebze (patates) ve meyve suları içilebilir. Basketbolcu ağırlık çalışacaksa yüksek oranda proteine, koşu yapacaksa karbonhidratlara daha fazla ihtiyaç duymaktadır. Müsabaka veya antrenmanın ilk yarım saatinde su, meyve suyu, limonata alınmalıdır. Bir saat sonra ise süt ve sütlü tatlılar alınmalıdır. Müsabaka veya antrenman esnasında kaybedilen sıvı miktarı mutlaka yerine konmalıdır.
Basketbolculardan veya sporculardan beklenen performansın gösterilmesinde bu derece etkili olan beslenme konusunda, seminer tarzı eğitici toplantılar ile oyuncuların bilgilendirilmesi çok faydalı olacaktır.
Yorumlar